Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów

Pamięć Ofiar Obu Totalitaryzmów (niemieckiego nazizmu i sowieckiego komunizmu w latach 1939-1956) na Warmii i Mazurach uczczono w Działdowie wspólną modlitwą, złożeniem kwiatów przy pomnikach pomordowanych w obozie KL Soldau i okolicznościowymi przemówieniami. Był także Apel Pamięci i salwa honorowa. 

Obchody Dnia Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach rozpoczęły się Mszą Świętą, koncelebrowaną pod przewodnictwem biskupa Diecezji Toruńskiej, Wiesława Śmigla w kościele pw. Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej i Błogosławionych Męczenników abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego i bp. Leona Wetmańskiego w Działdowie.

Po raz czwarty w Działdowie

18 stycznia zgodnie z apelem Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z maja 2020 r. obchodzimy jako Dzień Pamięci Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. Uroczystości odbyły się już po raz czwarty w Działdowie. W uroczystościach udział wzięli członkowie rodzin więźniów, duchowni hierarchowie różnych wyznań i kościołów, marszałek Marcin Kuchciński, wojewoda Radosław Król, przedstawiciel marszałka województwa mazowieckiego, burmistrz Grzegorz Mrowiński, starosta działdowski Paweł Cieśliński, samorządowcy, przedstawiciele służb mundurowych, instytucji publicznych, palcówek oświatowych, organizacji pozarządowych, biur parlamentarzystów, poczty sztandarowe oraz mieszkańcy miasta. Proboszcz ksiądz Szymon Chachulski powitał wszystkich zebranych. Jednocześnie przypominając, że 18 stycznia rozpoczynamy Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan. Na uroczystości obecni byli biskup toruński Wiesław Śmigiel, płocki Szymon Stułkowski, z kościoła grecko-katolickiego biskup Arkadiusz Trochowski, biskupa Paweł Hause z diecezji mazurskiej kościoła ewangelicko-augsburskiego.

Zakamuflowany totalitaryzm 

— Słowo totalitaryzm pochodzi od łacińskiego „totalis” czyli całkowity, zupełny i oznacza, że jakiś system polityczny próbuje całkowicie zawładnąć człowiekiem, odbiera mu wolność wyboru, swobodny głos, a nawet pragnie zawładnąć jego myśleniem. Często totalitaryzm odwołuje się do ideologii mającej rzekomo podstawy naukowe, tak było z totalitaryzmem niemieckim nazistowskim, sowieckim komunistycznym, które czerpały z m.in z marksizmu i rasizmu — powiedział biskup Wiesław Śmigiel. —  Tragicznym przykładem tego, do czego prowadzi totalitaryzm, był działający w Działdowie niemiecki obóz zagłady i sowiecki obóz nakazowo-rozdzielczy. Pamiętamy o tej krwawej i okrutnej historii a w sercach nosimy świadectwo Męczenników Działdowskich: arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego i biskupa Leona Wetmańskiego, pomordowanych księży i siostry zakonne, urzędników, nauczycieli, Mazurów, żołnierze AK, i wielu innych szlachetnych, odważnych ludzi. Dziękujemy za ich przykład prawości i odwagi w tych mrocznych czasach. Święty Jan Paweł II mówił, że demokracja bez wartości przemienia się w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm. Módlmy się, aby Polska zawsze była państwem wolnym od nienawiści, przemocy i pogardy.   

Bohaterowie tamtych czasów 

Druga część uroczystości odbyła się na placu koszarowym, przed Pomnikiem-Krzyżem.  
—  Spotykamy się w Działdowie, aby uczcić pamięć ofiar obu totalitaryzmów. To hołd złożony tysiącom niewinnych ofiar —  powiedział marszałek Marcin Kuchciński.  
W Działdowie zimą 1939 roku, na terenie byłych koszar wojskowych, hitlerowcy utworzyli obóz zagłady KL Soldau, który stał się ważnym ogniwem w niemieckim systemie terroru na ziemiach Polski północnej, pełniącym różne funkcje. Trafiło tu 30 tysięcy więźniów, głównie z polskich elit. I wielu z nich zostało brutalnie zamordowanych.
NKWD przekształciło obóz w kolejne narzędzie represji. Obóz w Działdowie pozostaje jednym z najbardziej mrocznych miejsc na mapie martyrologii w Polsce.

—  Pamięć o tych tragicznych wydarzeniach jest naszym moralnym obowiązkiem, wobec przeszłych i przyszłych pokoleń —  dodał marszałek. 

— Polska inteligencja i duszpasterze przeszkadzali wszystkim totalitaryzmom. Kwiat polski był likwidowany nie tylko w tym obozie, byli oni wywożeni do różnych obozów zagłady i na Syberię. Chcę oddać cześć tym ludziom, którzy byli bohaterami tamtych czasów —  powiedział wojewoda Radosław Król. 

Dziękuję za pamięć, słowa i czyny  

Burmistrz Działdowa Grzegorz Mrowiński w swoim wystąpieniu skupił się na podziękowaniach. Uroczystość stała się doskonałą okazją, aby wymienić tych wszystkich, dzięki którym wróciliśmy do tradycji upamiętniania ofiar II wojny światowej i czasów powojnia.
—  Dziękuję więźniom i rodzinom byłych więźniów za to, że nigdy nie stracili nadziei na godziwe upamiętnienie tych, którzy oddali życie za wolną i niepodległą Polskę — powiedział burmistrz Grzegorz Mrowiński. — Wspominam również księdza kanonika Mariana Ofiarę, który zawsze był oparciem dla wszystkich, którzy w sercu nosili to miejsce. Zapoczątkował on najnowszą historię odbudowy i upamiętnienia obozu. Serdecznie dziękuję marszałkowi, przewodniczącej sejmiku i wszystkim radnym za pochylenie się nad inicjatywą środowisk kombatanckich, więźniów i osób represjonowanych, która zakończyła się ustanowieniem Dnia Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. Dzięki zaangażowaniu władz województwa, parlamentarzystów pozyskaliśmy pieniądze na renowację tego miejsca. Dziękuję staroście, kolegom samorządowcom, Stowarzyszeniu „Pamięć i Tożsamość”, które poprzez publikacje i odczyty rozpowszechnia wiedzę o obozie. Dziękuję żołnierzom Wojska Polskiego, a w szczególności 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej, a także 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygadzie Obrony Terytorialnej za to, że wśród wielu obowiązków znaleźli czas i byli z nami. Dziękuję Instytutowi Pamięci Narodowej, Instytutowi Północnemu im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, a także Muzeum Pogranicza w Działdowie. To dzięki zaangażowaniu historyków udało się 100 metrów stąd odkryć kolejny masowy grób. Wykopano z niego szczątki ponad 80 osób, ofiar obozu. Dziękuję mieszkańcom miasta i powiatu, szkołom i jednostkom organizacyjnym, harcerzom, stowarzyszeniom, młodzieży, za to, że pamiętacie. Burmistrz podziękował też wszystkim zaangażowanym w organizację tej uroczystości z Joanną Gryzman z Urzędu Marszałkowskiego na czele. I wyraził nadzieję, że już niebawem spotkamy się w rewitalizowanym budynku. 

(Na zdjęciu głównym uczestnicy uroczystości siedzą w ławkach w kościele)

(Galeria zawiera 194 zdjęcia, na których widać księży odprawiających Mszę Świętą, wiernych w kościele, poczty sztandarowe, osoby uczestniczące w uroczystościach na placu obozowym, osoby przemawiające, żołnierzy, moment składania kwiatów i zniczy)