Działdowo – szczególne miejsce, gdzie faszyzm i komunizm odcisnęły piętno wielkiej zbrodni na ludzkości [zdjęcia, film]

Pierwsze obchody Dnia Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach odbyły się 18 stycznia 2021 r. w Działdowie. 

W okresie II wojny światowej w danych koszarach funkcjonował obóz niemiecki, o różnym charakterze: jako obóz jeniecki, wychowawczy, przejściowy, obóz pracy, a także jako utajony obóz zagłady. W 1945 r. funkcjonował zaś jako sowiecki Obóz Nakazowo-Rozdzielczy NKWD.

Organizatorami poniedziałkowej uroczystości byli Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Starostwo Powiatowe w Działdowie oraz Urząd Miasta Działdowo.

Uroczystości rozpoczęły się od złożenia wieńców pod pomnikiem Ofiar obozu koncentracyjnego KL Soldau (przy skrzyżowaniu ulic Chopina i Grunwaldzkiej). Następnie odprawiona została Msza Święta w kościele pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej z homilią, nawiązującą do Dnia Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. Złożono też wiązanki pod tablicami znajdującymi się na dziedzińcu kościoła, upamiętniającymi Ofiary obozów w Działdowie oraz Błogosławionych Męczenników (abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego i bp. Leona Wetmańskiego). Nie zabrakło również wystąpień okolicznościowych. 

— Jest to bardzo ważny dzień dla mieszkańców Warmii i Mazur,  ale i mieszkańców całej Polski, którzy doświadczyli opresji obu totalitaryzmów, nazizmu i komunizmu. Chciałbym podziękować panu Marszałkowi i Sejmikowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego, za ustanowienie tego nowego święta, które będziemy obchodzić co roku,  18 stycznia — mówi burmistrz Działdowa Grzegorz Mrowiński. — Pierwsze obchody, odbywają się w Działdowie, miejscu, które ma szczególne znaczenie, w tej tragicznej historii totalitaryzmów. W budynkach, dawnych koszar, w okresie okupacji hitlerowskiej mieścił się obóz koncentracyjny, a w styczniu 1945 roku, kiedy tereny te zostały wyzwolone zostaje utworzony tutaj obóz nakazowo-rozdzielczy NKWD. Otwiera się wówczas kolejna, tragiczna karta w historii mieszkańców Warmii i Mazur, ale także północnego Mazowsza. Szanse na odrestaurowanie tego obiektu zawsze są i my się nie poddajemy, żeby przywrócić pamięć temu miejscu. Wiąże się to z bardzo dużymi wydatkami, ja jednak wierzę, że jesteśmy bliżej niż dalej celu. Chciałbym pochwalić duże zaangażowanie posła Roberta Gontarza i myślę, że już niebawem uda nam się zabezpieczyć pieniądze na pierwsze niezbędne prace, a w kolejnych latach sukcesywnie będziemy przywracać temu obiektowi taki wygląd, jaki powinien mieć.
Działdowo powinno być symbolem martyrologii mieszkańców Warmii i Mazur i bylibyśmy zaszczyceni, gdyby, co roku wszyscy mogli się spotykać właśnie tutaj, w tym miejscu 18 stycznia. Być może, ustanowienie święta, przyczyni się do tego, że tym obiektom, będącym w takim opłakanym stanie przywrócimy świetność

— Obecnie nie mamy tego obowiązku, żeby umierać za ojczyznę, żeby oddawać swoje życie w imię wartości, którą jest Rzeczpospolita Polska. Ale mamy inny obowiązek. Pamiętać o tych, którzy umarli za wiarę w Boga, za to, że wierzyli w wolną Polskę. Dlatego też, takie uroczystości są nie tylko potrzebne, ale są też właśnie naszym obowiązkiem, który musimy wypełniać — mówi  poseł na Sejm RP Robert Gontarz. — W Działdowie mamy dwóch Błogosławionych Arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego i Biskupa Leona Wetmańskiego, którzy oddali swoje życie w obozie, cierpieli, zginęli, żeby Polska była wolna, żebyśmy mogli wyznawać wiarę katolicką. Dobrze, że nasz region jest pokazywany, jako miejsce, gdzie przemoc totalitaryzmu była widoczna, ale też i miejsce, w którym zwyciężyło dobro ludzi i miłość do Ojczyzny. 

— 18 stycznia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów w regionie warmińsko-mazurskim, faszystowskiego i komunistycznego. W czasie, kiedy te obszary zostały wyzwolone, NKWD przejęło obóz w Działdowie i pełniło zbrodnicze działania na opozycjonistach. Dobrze, że radni sejmiku województwa uchwalili ten dzień na stale do obchodów — mówi marszałek województwa Gustaw Marek Brzezin. — Nie można zapomnieć tych trudnych czasów, bo wolność nie jest dana raz na zawsze, trzeba ją pielęgnować. Są jeszcze żyjący świadkowie, byli więźniowie, którzy mówią o tym młodemu pokoleniu. Uchwała Sejmiku Warmińsko-Mazurskiego, mówi o tym, że 18 stycznia każdego roku, będziemy oddawali hołd i uroczyście obchodzili ten czas, pamiętając o ofiarach, bo bez nich, nie byłoby dzisiaj wolnej ojczyzny. Będziemy spotykać się w Działdowie. I chociaż obozów w regionie i miejsc kaźni jest wiele, to Działdowo jest szczególne dla obu totalitaryzmów, nie tylko faszyzm ale i komunizm odcisnęły tutaj piętno wielkiej zbrodni na ludzkości.