5 września 1939 r. zostało utworzone w Działdowie więzienie Selbstschutzu. Kartka z historii

W Działdowie od pierwszych dni wojny zaczęła swoją działalność niemiecka samoobrona. Został utworzony też Areszt Selbstschutzu.

Areszt Selbstschutzu mieścił się w willi należącej do rejenta Jana Wyrwicza, mieszczącej się przy dawnej ul. Piłsudskiego (obecnie ul. Jagiełły). Więzienie to zostało zorganizowane przez Selbstschutz 5 września 1939 r.

Na budynku przez wielu nazywanym domem kaźni, powiewała czarna gestapowska flaga – mieszkańcy określali ten budynek „willą pod czarną chorągwią” lub „domem pod czarną chorągwią” lub „domem kaźni”. Przez areszt Selbstschutzu przeszło ok. 1000 osób, natomiast jednorazowo przebywało w nim ok. 15 osób. Osadzono tu osoby zaangażowane przed wojną w działalność patriotyczną, a także tych, którzy zostali przyłapani na tzw, szmuglu czyli nielegalnie kupowali lub sprzedawali żywność. Załatwiano tu też prywatne porachunki. Egzekucje wykonywano w piwnicach willi lub w ogrodzie. A wielu członków Selbstschutzu w późniejszym okresie należało do załogi obozu KL Soldau.

(Na zdjęciu głównym budynek aresztu Selbstschutzu)